Gebruikersnaam:   Wachtwoord:  




Waarder dit artikel

Dit artikel heeft een waardering van 6
3 stemmen zijn uitgebracht.
 

Zoek artikel
 
Uitgebreid zoeken
 

Opties
 

Q&A met Corné van Moorsel
Geschreven door Dierik op ma 22 nov 2010, 15:52
Dit artikel is 5537 bekeken
  • 1) Wat ik graag zou willen weten is of jij, als ontwerper, liever de oude of de nieuwe hebt? ((gaat over Factory Fun))

    Met Zev van Z-man Games en nieuwe tekenaars voor spelmateriaal en verpakking hebben we geprobeerd om er een goeie nieuwe versie van te maken. Hoewel ik maar 1 regeltje aan de spelregels heb veranderd (gelijksoortige producten (gelijke kleur) mogen nu samengevoegd naar 1 outputcontainer geleid worden), zijn er nogal wat dingen veranderd in materiaal en ontwerp. Ik moest er eerst aan wennen, maar vind het erg geslaagd. 2-5 spelers vind ik ook goed, de nieuwe extremere machines zijn leuk. De extra expert-hallen (lastigere vorm fabriekshal) zijn leuk om uit te proberen, al kwam ik in een partij gisteren net 1 vak te kort in het midden ... De plastik vorm om de nu gelijkvormige verschillende tegels in te bewaren is ook goed.

  • 2) En wat de voor- en nadelen van de versies zijn?

    De oude versie woog ruim 1kg, de nieuwe bijna 3kg. Dus om op de fiets mee te nemen ... "Elk voordeel heeft z'n nadeel."

  • 3) Zijn ze hetzelfde in een nieuw jasje of zijn er qua spel nog 'verbeteringen' doorgevoerd?

    Zie bij vraag 1.

  • 4) En puur uit nieuwsgierigheid vraag ik me af op wat voor manier je betrokken was bij zo'n Amerikaans bedrijf die jouw spel uit wilde gaan geven?

    Ik denk dat Zev me een jaar terug mailde om naar Factory Fun beschikbaarheid te vragen? Enkele andere uitgevers hadden juist ook interesse, maar het is alleen met Z-man doorgegaan. In m'n contracten zet ik dat ik een paar weken tijd moet krijgen om materiaal en spelregels te (laten) controleren. Maar dat maakt niet altijd veel indruk op de andere partij. Bij de nieuwe Factory Fun kreeg ik wel een spelregels-layout-versie gemaild. Mede door het gewijzigde spelmateriaal moest de beschrijving van mijn eerste versie worden aangepast. Vele emails en 1 of 2 maanden verder was het nieuwe spelregelboekje helemaal goed.

  • 5) Een aantal jaar geleden had je op een Ducosim-spellenbeurs een prototype bij je over het runnen van een tv-station. Je had wilde ideeën met foto's van spelers voor in het eindelijke spel. Ik heb toen het spel niet kunnen spelen, maar is dit idee getransformeerd naar BasketBoss of zit het spel nog in de pijplijn?

    Dat heeft niet echt met BasketBoss te maken. Ik heb daar nog veel aan gewerkt en heb dat spel ook weer in de planning voor volgend jaar. In dat spel geeft het aantal ogen bij een tv-programma aan hoeveel miljoen kijkers het heeft. Je aantal reclameblokken keer het aantal kijkers is je inkomsten. Maar bij sommige tv-programma's gaat het aantal kijkers omlaag als er reclameblokken in zitten, sommige programma's zijn daar niet zo gevoelig voor (((denk aan The Voice ...))). En als je in totaal meer reclameblokken hebt dan andere tv-zenders hebben, dan zappen mensen van je zender weg, heb je dus minder kijkers (oogfiches) en dus minder inkomsten om nieuwe tv-programma's mee aan te schaffen (want sommige programma raken snel weer uit (((denk aan The Voice ...))) ). Die oogfiches wilde ik laten maken via fotoos die iedereen van zichzelf (ogen) kan insturen. ((Aan alleen foto van je oog ben je overigens veel minder makkelijk te herkennen dan ik dacht.)) Nogsteeds een superidee en het spel is ook super geworden. Maar ik heb veel prototypes en het hangt niet allemaal van mij af. Ik had dit spel al gepland met een illustrator. Voor dit spel moet de illustrator enthousiast zijn om met mij te werken aan de beste ca. 40 namen en logo's voor tv-programma's (The B-Team, Little Sister ?). Maar als de illustrator een tv-hater blijkt en niet verder komt dan ideeen om het thema naar cinema's om te zetten, dan schiet het niet op. Volgend jaar is m'n 15e jaar met speluitgaves. Dan kan dit een goed jubileumspel zijn. Dan kom je alleen met je foto in het spel als je kan bewijzen dat je Cwali-spellen hebt. Door het zien van deze vraag hier, heb ik afgelopen dagen gedacht aan een omzetting van het thema naar speluitgevers ipv. tv-zenders en bestaande spellen ipv tv-programma's namen.

  • 6) Vorig jaar kondigde je op BGG een spel met pinguïns aan "Antartica..." Later werd dat ingetrokken en kwam je met BasketBoss op de proppen. Zien we de pinguïns nog eens voorbij komen of staat dat spel in de ijskast?

    Ook daar heb ik nog vaak aan gewerkt. En die wil ik ook zeker gaan verkopen. Vorige jaren kwam het niet af in de zoektocht naar het beste spelmateriaal hiervoor. De 3 pinquins in het spel zijn notabene al aangeschaft, staan klaar per set in zacht papier verpakt. (Daar begon de aankoop van de Minimals porceleinen diertjes min-of-meer mee, die pinquins nog via-via-via besteld voordat ik de makers daarvan had gevonden.) Het is een heel eenvoudig spel (qua spelregels dan), wat dat betreft te vergelijken met Gipsy King. Heel bijzonder, wil ik graag maken, maar van eenvoudigere abstraktere spellen kan ik zelf niet zo veel verkopen, dus ik moet goed kijken hoe ik dat kan maken.

  • 7) Is spellen maken en uitgeven jouw enige job, indien niet, waarmee combineer je het?

    Ja, m'n enige job. Toen ik er aan begon, was m'n plan om het te combineren met ander werk, een aantal verschillende deeltijdbanen was mijn jeugd-ideaal, maar daar is niets van gekomen.

  • 8 ) Wat zijn jouw favoriete spellen van andere auteurs?

    Ik vergeet er nu een hoop, maar zo wat spellen die nu in me op komen:
    Kaartspellen: Jekyll&Hyde, 6Nimmt (alleen met aantal kaarten gelijk aan 10 keer aantal spelers plus 4), The Great Dalmuti (tijd niet meer gespeeld, vind ik dat nog leuk?).
    Ik houd meest van bordspellen: Razende Robotter, Homas Tour (later Demarage genaamd) (uh, zonder de kanskaart als je 7 gooit, en aangepast bord en wat andere regels), Cat&Fish (wel een paar regels aanpassen), Ra, Die Säulen der Erde met uitbreiding.
    2-spelers-spellen: Lost Cities, Einstein-wurfelt-nicht, Pingvinas (zie ik als 2-spelers-spel), Dvonn (met geloot bord, dus alleen deel 2 van het spel).
    Partyspellen: Privacy, Wie-ich-die-Welt-Sehe.
    Van de nieuwe spellen uit Essen heb ik aardig wat gespeeld. Nou ja, als je alle nieuwe spellen telt, dan is het maar een heel klein deel daarvan. Tot nog toe vind ik Perpetual-Motion Machine de leukste. (Buiten Sun,Sea&Sand, Summy en Tricky Safari natuurlijk. ).

  • 9) Is tricky trek nog verkrijgbaar? (mijn vriendin zag gisteren de diertjes op foto en vond ze meteen geweldig, maar ik vermoed dat tricky safari haar minder zal liggen)

    Tricky Trek is op. Misschien kan ik er nog een paar maken met afwijkende katoenverpakking ofzo. Ik denk dat Tricky Safari haar meer zal liggen. Waarom denk je van niet??? Tip voor ieder die Tricky Safari heeft: Gebruik iets als scherm om je fotoos geheim te houden! Dat staat ook als tip met uitroepteken in de spelregels maar helaas blijkt men dat zelden op te volgen. Gisteren heb ik het gespeeld waarbij alleen ik het geheim hield. Daardoor had het een vreemde langzamere en minder verrassende slotfase. Ik heb schermpjes of trays voor de productie uitgeprobeerd, maar kon dat niet doen voor 335 spellen.

  • 10) Hoe ben je er toe gekomen om spelauteur van beroep te worden? Was je als kind al met spellen bezig of kwam dat pas later?

    Ja, StreetSoccer heb ik gemaakt toen ik 11 of 12 jaar oud was. Lang ben ik er van uit gegaan dat er geen markt voor nieuwe spellen is. Ik kreeg een keer een email van Robbert Tetteroo, die van m'n spellen had gehoord en een Nederlandse spellenbedenkers groep wilde oprichten. Zo zijn we met 20 of 30 mensen bij elkaar gekomen en spraken we over mogelijkheden om de spellen te verkopen. Daarbij waren onder andere Joris en Jeroen (later Splotter), Theo (later Pseudon games) en Gerard (Charlemagne). Gezamelijk hebben we een kleine stand gehuurd tijdens de Spiel beurs, waar ik nog nooooooit van had gehoord. En zo ist gekomen.

  • 11) Wat raad je forumleden aan die zelf met een spelidee rondlopen en dat wellicht willen (laten) uitgeven?

    Nooit aan beginnen! Maar serieus, er zijn geen algemene tips te geven. Je kan er aan beginnen en dan zie je vanzelf of je daar goed in bent en of er een markt voor is.

  • 12) Welk spel dat een andere auteur ontworpen heeft zou je zelf graag bedacht hebben en waarom?

    Bij veel leuke spellen ben ik blij dat iemand anders het bedacht heeft. Bij sommige spellen denk ik dat juist ik die goed had kunnen verkopen, terwijl het minder bij de uitgever past die het verkoopt. Bij Razende Robotter had ik dat gevoel. Dan denk ik dat had ik moeten bedenken.

  • 13) over de powerboats dobbelstenen: coole dingen trouwens!
    Wat bracht je ertoe om hiernaar op zoek te gaan? In Geistertreppe bijvoorbeeld zit een d6 met 1-1-2-2-3-3 die hetzelfde werkt.


    In het prototype had ik natuurlijk ook dobbelstenen zoals bij Geistertreppe. Maar 3-zijdige leken mij logischer en met foammateriaal merkte ik dat die leuk rollen. En het kon een eye-catcher voor Powerboats worden. Ze zijn wel mooi geworden. Maar de eerste versie die ik opgestuurd kreeg, had te kleine platte vlakken, die rolden door tot ze van tafel rollen. De uiteindelijke versie heeft juist erg grote vlakken. Ik had het wel duidelijk met plaatjes aangegeven, maar de communicatie met die fabrikant ... Die dobbelstenen zijn heel leuk maar ik denk dat het nog beter kan.

  • 14) Ken je nog andere spellen die ook met die d3 werken?

    Nee.

  • 15) Cwali en Mastermoves hebben zo hun dwarsverbanden. De bedenker van Bungalow Boss is de bedenker van Hotel Samoa. Heeft Bungalow Boss jou op het pad gezet van Sun,Sea&Sand?

    Sun,Sea&Sand is gedurende vele jaren ontwikkeld. ZooSim was een spin-off van een heel oude versie. Kristian (van Hotel Samoa) mailde me een keer de regels van Hotel Samoa, wat al dezelfde naam had maar veel veranderd is de de uiteindelijke versie. Ik vond de kamerprijzen om toeristen mee te lokken interessant. Maar ik wilde dat met eerdere ideeen combineren, het thematischer maken en bijvoorbeeld bouw van kamers en faciliteiten toevoegen, wat toen niet in Hotel Samoa zat. Maar Kristian wilde het een eenvoudig kort spel houden. Voor de Mastermoves site werden we het wel eens over Bungalow Boss (Kristian wilde een andere naam voor die versie gebruiken). Ik wilde in Bungalow Boss de manier van binnenhalen van de toeristen 'dieper' maken door het verschil in kamerprijzen een rol te laten spelen en door de toeristen in groepjes te verdelen. Inmiddels heb ik het uiteindelijke Hotel Samoa bordspel ook gespeeld. Daarin zijn nu ook de toeristen in enkele groepjes verdeeld, werkt wel anders dan in Bungalow Boss. En iets van kamers en faciliteiten (zwembad) bouwen zit daar nu ook in. Dat is niet meer zo'n eenvoudig kort spel zoals ik het kende. Toch zijn het heel verschillende soorten spellen, alledrie denk ik.

  • 16) Kennen en herkennen we de verschillende soorten meeples uit Sun,Sea&Sand van andere spellen?

    Die zijn door mij voor Sun,Sea&Sand getekend, binnen de beperkingen die je bij dergelijke houten vormpjes hebt.

  • 17) Zijn er nog kleine uitbreidingen over van Essen? Kunnen we die nog aanschaffen en hoe dan?

    In 2009 had ik 3 kleine uitbreidingen, voor Factory Fun (die zit ook in de nieuwe versie), Gipsy King en Powerboats. Die waren alleen te krijgen bij aanschaf van spellen in de Cwali-stand, uit te kiezen bij elke 10,- besteed in de stand. Dat bepaalde ongeveer de helft van de verkoop. Ik verkocht bijv. vorig jaar in Essen meer Powerboats dan bij de release een jaar eerder. Dan kan ik wel met speciale dobbelstenen, speciale bootjes, groot speelbord en fantastisch spel (volgens mij) komen, maar zonder iets exclusiefs rennen veel gamers je stand voorbij om zoveel mogelijk stands met iets exclusiefs te bezoeken. De overige spellen bekijkt men dan na de Essen-beurs. Vandaar dat veel collega-uitgevers net als ik dingen hebben die alleen bij koop in de Essen-stand te krijgen zijn. Lang verhaal kort: die uitbreidingen zijn alleen te krijgen bij besteding in de uitgever-stand. Bij 40,- want ik heb er niet veel meer van. Ook zo bij Ducosim 11 December als ik ze daarnaar meeneem.

  • 18) Zijn die ook als PnP files te vinden?

    Nee.

  • 19) Ben je tevreden met de onvangst van en de reacties op Summy? (Het spel verkoopt zichzelf wat moeilijker, lijkt mij)

    De ervaring met Summy voor Essen was meestal dat men het veel keer achter elkaar speelt. De computerversie op Jijbent is ook populair. Maar bij Ducosim in de zomer viel het op dat gamers er eerst met een grote boog omheen lopen. In de stand in Essen bleek er een extra probleem: Als we er zelf niet bij blijven, dan willen veel mensen het spelen met de Scrabble-regels ipv. de Summy-regels. De Scrabble-regels met sommen werkt echter niet, dan houd je er halverwege mee op en speel je het nooit meer. De 2 Summy-tafels in de stand trokken de minste spelers. Vrijdag heb ik een Summy-tafel minder gedaan en in plaats daarvan een derde SSS (Sun,Sea&Sand) tafel. Veel spelers waren heel enthousiast over Summy, maar men begon er niet snel aan. Het werd geprobeerd door distributeurs en andere verkopers uit andere landen. Inmiddels zijn voor 3 andere landen 2500, 1000 en 500 Summy gepland. Contracten nog niet getekend, dus onder voorbehoud. Dat is met andere spellen nooit zo makkelijk gegaan. Zo'n spel was voor mij experimenteel in de zin dat het voor een markt is waar ik normaal geen spellen voor maak. Wat ook opvallend was is dat gamers 28,- voor Summy niet goedkoop vonden terwijl producenten van houten spellen zich afvroegen hoe ik dat zo laag kan verkopen. Voor volgend jaar heb ik oa. een mooie houten versie van Comino (op Mastermoves te spelen) in gedachte, en Summy met letters wat dus een soort Scrabble is maar met regels zoals Summy vind ik een kruiswoordspel leuker.

    Kopieer niet de Scrabble-regels als je Summy speelt, zoals:
    - Geplaatste sommen in Summy mag je niet langer maken. Anders komt er een som die niet op tafel past ...
    - Voor de "=" moet minstens 1 rekenteken voorkomen tussen cijfers, erna geen! (Lees alles in dezelfde 2 richtingen (dat is wel hetzelfde in Scrabble).) Anders gaat het lang duren en wordt het minder taktisch.
    - Speel Summy in teams! Ieder team 1 set blokjes, dus niet meer dan 2 keer 8 blokjes bij de spelers.
    Nog iets over Summy: Als je het eenmaal goed speelt, zul je merken dat taktiek en plannen nogal een rol spelen als je de grootste winstkansen wilt. In eerste instantie denk je dat je naar de hoogste score in je zet moet zoeken.

  • 20) Krijgen we binnenkort nog nieuwe spellen in ronde dozen?

    Ik wil wel meer spellen in kokers maken. Veel spellen passen niet in koker, maar een aantal van de spellen voor volgend jaar misschien wel. Spellen in dezelfde verpakkingmaten heeft ook voordelen, zoals Gipsy King + Powerboats + BasketBoss + Sun,Sea&Sand. Dat is met kokers moeilijker vol te houden.

  • 21) Ik vind Gipsy King een super tof spel (zelfs mijn moeder speelt het graag en biedt kranig weerstand ). Daarnaast heb ik Titicaca in de kast staan. Het verloop van het spel schurkt (in mijn herinnering) redelijk tegen Gipsy King aan, maar het behoort niet tot mijn favorieten. Heeft de ontwikkeling van deze spellen tegelijk plaatsgevonden of is Gipsy King een doorontwikkelde of vereenvoudigde versie van Titicaca?

    Ja of nee. Die genummerde volgorde van meren is hetzelfde. In Titicaca vorm je landen en scoor je via meerderheden in landen. Ook in Titicaca bezet je landhexen. Zetvolgorde in Titicaca gaat via simultaan kiezen van je hoeveelheid wapens. Naar mijn huidige smaak is Titicaca iets te complex. Bovendien zou ik een simultaan gekozen bod niet meer op die manier zo bepalend in een spel maken. Wat ik nogsteeds heel boeiend vind in Titicaca is hoe de stukken land via semi-automatische regels samenvoegen tot grotere landen waardoor meerderheden veranderen. Dat wil ik nog eens op een eenvoudige manier in een spel. Daar moet ik ook weer eens naar kijken.

  • 22 De laatste jaren heb je veel toegankelijke spellen op de markt gebracht (ZooSim, Gipsy King, Powerboats, Aloha, Ahoy). Erg leuke spellen overigens (het merendeel staat in de kast) Is er een reden voor, dat je bent afgestapt van het "no luck", "hardcore", "gamergame" genre?

    In Gipsy King zit geen geluksfaktor. Het speelt snel waardoor men het niet zo bij de no-luck denkspellen indeelt, maar toch is het eigenlijk een puur denkspel.
    Ook in Sun,Sea&Sand zit geen geluk (hoewel iemand op internet de backpackers "semi-random" noemt), en bij Tricky Safari is de hoek waarin je start de enige geluksfaktor.
    De complexere gamergames hebben meestal wel geluksfaktoren. Om iets unieks te adverteren, benadruk ik het vaak als m'n spellen geen geluksfaktor hebben en toch niet als 'denkspel' overkomen. Dat is volgens mij bijzonder in een aantal van m'n spellen. Hoewel ik niets tegen geluksfaktoren heb. Zie StreetSoccer en Powerboats, waarin een deel van de taktiek zit in het inschatten van kansen.

    Maar waarom ik veel toegankelijke bordspellen heb gemaakt? Dat ligt voor een deel aan m'n eigen voorkeur voor spellen en voor een deel aan het zoeken naar een unieke plek in de spellenmarkt. Veel van de zogenaamde Kleinverlage vissen naar de hardcore-gamers, ik zit bij een 'andere vijver'. Hoewel ik toch ook een paar gamers-games in de 'planning' heb.

  • 23) In de spelregels van Key Market las ik dat het voor het bepalen van een gelijke stand bij de speelvolgorde toestemming was gevraagd bij jou (een mechanisme uit ZooSim)... hoe is dat gegaan? Heeft Richard Breese daadwerkelijk contact gezocht en heb jij in zo'n geval "echt iets te zeggen"?

    Ja, Richard mailde me, in het voorjaar geloof ik. Ik had hem geantwoord dat het volgens mij ook in Roads&Boats zit en dat dat eerder in een spel van Knizia zou hebben gezeten. Ik geloof dat hij mailde dat dat anders was. Ik heb Key Market hier, maar nog niet gespeeld.

  • 24a) Ik moet eerlijkheidshalve bekennen dat ik nog nooit echt in aanraking ben gekomen met 1 van je spellen.

    Goed om te lezen dat er nog een marktdeel te winnen is.

  • 24b) Als je 1 spel mij zou moeten aanraden, puur gezien welke je denkt dat de meeste mensen het beste ligt, welk spel zou dat dan zijn?

    "dat de meeste mensen het beste ligt". Voor 2 of 3 of 4 of 5 of 6 spelers? Als tussendoortje of uitgebreider? Te spelen vanaf welke leeftijd? En zo hangt het van meer dingen af. Sun,Sea&Sand zal van weinig mensen een onvoldoende of een zesje als beoordeling krijgen. Factory Fun is een 1 waard voor sommige spelers, maar de spelers die het wel leuk vinden spelen het vaak vaak. Daar liggen de meningen meer uiteen. Dat geldt ook voor Powerboats en StreetSoccer. Bij BasketBoss en Gipsy King liggen de ervaringen niet zo uiteen. Typo is goed voor de party-mood. Ahoy kan je met 5-jarigen spelen.

  • 25) ... Welk spel hou jij over en waarom?

    Dat kan alleen maar Coach zijn. Dat heb ik nog niet verkocht. Het is een voetbalsimulatie met de StreetSoccer-regels maar 11 tegen 11 en wisselspelers en alles wat in voetbal zit. Ik heb zo'n 50 teams gemaakt (karton) die in oude plastik fotorol-doosjes zitten, ook wel de spelersbussen genoemd. Er zit de meeste tijd in. Is ook een spel wat ik wil verkopen volgend jaar, maar ik vind een maakbare oplage natuurlijk nooit goed genoeg, dus of dat ooit te koop is?

  • 26) Bedenk je vaak eerst het thema, of eerst het spelmechanisme?

    Het is meestal een combinatie. Bij StreetSoccer wilde ik alleen de wedstrijden van een WK voetbal spelen voordat het WK begon. Toen had ik nog niet door dat ik een spel bedacht had (was 11 of 12 jaar), ik dacht dat alle voetbalspellen zo zouden werken. Soms begin je met een thema en wordt het uiteindelijk een abstrakt spel. Abstrakte(re) spellen maak ik ook, zie Mastermoves.eu of Jijbent.nl, in m'n bordspellen ligt daar geen nadruk op omdat ik daarvoor niet de juiste markt kan bereiken. Soms blijkt een abstrakt mechanisme later te passen bij een realistische situatie. Ik hou zelf steeds meer van goed kloppende thema's in spellen, zie Sun,Sea&Sand. Maar op dit moment ben ik weg van een prototype wat supereenvoudige regels heeft, wel een leuk thema maar door de eenvoud abstrakter is. Je zal dat volgend jaar vast zien.

  • 27) Je staat ieder jaar op Spiel en vroeger ook op het Spellenspektakel. Ga je ook (als uitgever/ontwerper of als speler) naar Spel 2010 in Ranst, Ducosim, Noord- of Zuiderspel?

    --- Spel2010 in Broechem (gemeente Ranst ofzo) :
    Ja, daar laat ik zaterdag 27 November de nieuwe spellen op 2 tafels spelen. Goed dat je erover begint, want ik wilde nog een oproepje schrijven. Als ik ergens kan logeren, dan ga ik vrijdag al naar de spellenavond waarop de vrijwilligers van de 2 weekenddagen en anderen spellen spelen. En dan zou ik ook wel tot zondag willen blijven.
    --- Ducosim :
    Ja, net als voorgaande keren ben ik daar met 2 demotafels en 1 verkooptafel, op 11 december.
    --- Noorderspel:
    Nee, is iets te ver vanuit Maastricht.
    --- Zuiderspel:
    Afgelopen keer was dat in een weekend waarin ik bij de fabrikant van de Summy-spellen was. (Dat weet men in Eindhoven wellicht nog niet want m'n emails kwamen retour.) De data van volgend jaar weet ik nog niet.

  • 28) De meeste auteurs zoeken een uitgever voor hun ontwerp. Jij bent spelauteur en uitgever. Vanwaar deze keuze?

    Alleen spellen bedenken leek me niet zo leuk. Ik regel nu dus ook de productie, werk samen met illustratoren en andere betrokkenen, doe de promotie en verkoop. Dat is wel gevarieerd. Specialiseren heeft natuurlijk ook voordelen, misschien zou ik dat meer moeten doen. Dus ideeen zijn welkom, ik hou van gezamelijke projecten. In de praktijk komt het er niet zo van om naar andere uitgevers te zoeken, dat is wel elk jaar een plan. Bij de uitgaves zoals Engelse Factory Fun en Spaanse StreetSoccer dit jaar was het contact door de andere partij gelegd.

  • 29) Welke voor- en nadelen ervaar je als kleine uitgever?

    Een voordeel is dat je kan doen wat je zelf boeiend vindt zonder dat anderen erg afhankelijk zijn van risico's die je daarmee neemt. Als ik dit werk voor een grote uitgever zou doen, zou ik andere spellen kiezen om te maken.
    Een nadeel is dat het moeilijk is om een 'dreamteam' rond een spel samen te spellen om het superdelux te maken. Nou ja, daar ontbreken bij grote speluitgevers meestal ook de financien voor. De spellenmarkt is maar 'klein'. Het is geen autoindustrie.
    In de gamersmarkt kan ik mezelf moeilijk nog Kleinverlag noemen. Ik heb een goeie marktpositie opgebouwd, maar dingen kunnen snel veranderen. De lat ligt elk jaar hoger, voor mezelf maar ook voor wat de potentiele consumenten verwachten. Een nieuw spel van een uitgever die al 15 jaar spellen released wekt niet het gevoel van 'spannend'. Die spellen komen pas wat later 'in the picture' in de gamers-wereld, dat zie je bij alle uitgevers die langer bestaan. De spellen die ik afgelopen jaren heb gereleased, zouden bij een nieuwe Kleinverlag een 'sensatie' zijn. Maar zonder de jaren ervaring zou ik dat ook niet hebben gekund. Het is een idee om een spel incognito uit te brengen 'door nieuwe uitgever'. Dan is een kleine lege stand met alleen een stapel spellen ook prima. En dan iemand anders laten verkopen als zogenaamde nieuwe spelauteur. Eventueel 1 tafel, waar de 'bedenker' het spel uitlegt, laten reserveren en de gamers als VIP's behandelen. De gewone bezoekers zich tweederangs laten voelen, dan kun je rekenen op support van je nieuwe 'intimi'. Goed voor bekendheid van het spel in de gamers-scene, maar dat levert toch minder verkoop dan met m'n Cwali-stand. Dus dat plan doe ik niet, hoewel ..... plannen genoeg. Nu nog tijd en geld. Het lijkt wel Sun,Sea&Sand.

  • 30) Ik zie al meerdere malen een jonge leeftijd voorbij komen dat je met bordspellen bezig was. Hoe ben je vroeger in aanraking met bordspellen gekomen?

    Toen ik klein was hadden we Monopoly thuis. Een schaakspel. Een set vierkante borden met ladderspel, barricade, paardenrace en Halma enzo. Met Halma-bord en pionnen heb ik de eerste StreetSoccer wedstrijden gespeeld. Toen noemde ik het natuurlijk gewoon voetbalspel. Dus de eerste versie was 16x16 vakken met doelen van 6 vakken (tussen de Halma-startvakken). Met bijv. Sinterklaas kwam er wel eens een spel bij. Stratego, Risk, Cluedo, Haas&Schildpad, Beursspel. Een deel van de lezers hier denkt nu oh ja, oh ja, oh ja. En ook Homas Tour. Dat spel was super. In de zomer als het regende op de camping nogal eens gepokerd, met stuivers en complete geheime hand. In m'n studententijd veel Coach en Campagne gespeeld (politiek spel wat het leukst was als het als soort rollenspel gespeeld werd).

  • 31) Wat waren je eerste bordspellen?

    Ik verkocht eerst abstrakte puzzels en spellen. Vooral van 1 puzzel verkocht ik veel op een markt in Maastricht. Dus daarmee ook naar de eerste Essenbeurs-stand, maar dat ging compleet langs de gamers die onze stand wisten te vinden heen. Van m'n bordspellen dacht ik dat dat niet commercieel interessant was, maar dat bleek bij die beurs anders. Daarna heb ik bijvoorbeeld Ocean (niet het Adlung-kaartspel met dezelfde naam) en Isi verkocht. Morisi was een mijlpaal omdat het een 1000 spellen printrun was. Daarna kon ik materialen en tekenwerk nog veel verbeteren, wat veel voor de verkoop betekende waardoor de oplages ook weer omhoog konden. In die tijd maakte vernieuwde druktechniek en computergebruik snel meer mogelijk voor kleinere oplages. Met StreetSoccer en ZooSim was ik nog 1 van de weinige Kleinverlage met spellen met materiaalkwaliteit vergelijkbaar met de Grossverlage. Funkenschlag bijv. was nieuw in hetzelfde jaar, maar had het toen nog gebruikelijke Kleinverlage-uiterlijk. In de jaren daarna is de concurrentie ongeveer 30 keer meer geworden. Inmiddels zien zelfs alle oplages van 10-100 spellen er goed uit.

    Overigens, ik schrijf hier over de consumentenspellen, wat mijzelf ook het meest boeit. Belangrijker voor het bestaan van Cwali als bedrijf zijn speciale orders die niet met de consumentenmarkt te maken hebben.

  • 32) Op welke leeftijd ben je begonnen met het uitgeven van bordspellen?

    26

  • 33) Het aantal nieuwe uitgevers en vooral nieuwe uitgegeven spellen is jaar na jaar hallucinanter. Hoe sta jij daar tegenover? Geloof je dat dit de kwaliteit ten goede komt of geloof jij (zoals sommige onheilsprofeten op bgg) dat dit een voorteken is voor een ineenstorting van de spellenmarkt?

    Hoe ik daar tegenover sta?
    - Groei/krimp:
    Ik heb de indruk dat verkopers redelijk tevreden zijn dit jaar. Geen teken van ineenstortende markt. De verdere toekomst?? Is moeilijk te voorspellen.
    - Breed spellenaanbod:
    Voor verkopers is het niet makkelijk, met de verdeling van de verkoop over veel verschillende spellen en onzekerheid over welk spel meer of minder gaat verkopen. In de VS is nu een gamers-weekje bezig met 1000 spelers (BGG Con). Ik lees kritiek op de grootste verkoper daarbij die na 1 dag al grotendeels uitverkocht schijnt te zijn. Die had natuurlijk van al die verschillende spellen meer kunnen inkopen en meer daar naar vervoeren, maar dan blijft men met een aantal spellen zitten wat niet meer verkoopt.
    - kwaliteit:
    Volgens mij is de kwaliteit van 'de betere spellen' de afgelopen tientallen jaren, en ook de laatste 5 of 10 jaar sterk gestegen. Spellen die bijv. 10 jaar terug tot de betere behoorden, vind ik nu soms 'gedateerd'. (Ja, sommige van mijn spellen ook.)
    De kwaliteit in de breedte? Hmm. Ik speel vrij veel spellen. Ik word daarbij steeds kieskeuriger. Als je willekeurige nieuwe spellen speelt, zit er veel bij waarvan ik denk dat het voor de jaren tachtig van de vorige eeuw nog niet goed genoeg was. En van de wel kieskeurig gekozen spellen die ik de afgelopen tijd gespeeld heb, leken een aantal spellen 'niet af'. Later op internet herziene spelregelfiles gevonden.
    Als ik naar de kwaliteit in de breedte kijk, dan maak ik me over mijn spellenverkoop niet zo veel zorgen meer. Maar meningen kunnen heel erg uiteen liggen.
    - Een spel in de spellenmassa zichtbaar maken:
    Op dat gebied moet ik m'n planning misschien weer bijstellen. Tot-nog-toe heb ik er meestal voor gekozen om de publiciteit sterk met de release in de Essen-stand te laten samenhangen. Prototype-spelers vraag ik altijd om voor de release het spel geheim te houden. Bij het minder grote aanbod jaren terug viel een nieuw spel nog voldoende op kort voor de Essen-beurs aangekondigd. M'n spellen waren vaak anders dan wat de trend was, dus de opinies vooraf waren vaak niet zo gunstig. Dan heeft het ook niet veel zin veel publiciteit voorafgaand aan de release te zoeken. Factory Fun bijvoorbeeld, fabriek-thema, puzzelspel met realtime-aspekt ... de eerste-indruk-ratings waren negatief. Ik had geluk dat de stand naast me Space Dealer releasde, wat de hype vooraf aan de beurs was. Daardoor kwamen meer mensen langs m'n stand, en bij gebrek aan ruimte in die andere stand speelden zij het ook vaak. Een racespel met dobbelstenen (Powerboats) is ook niet iets waar gamers op voorhand veel van verwachten. Ook matige eerste reacties. Op de boardgamegeek-site zag ik 20% onvoldoendes bij de eerste 100 cijfers. Na ca. 1000 cijfers nu is dat nog zo'n 10%. Maar het kwam in elk geval voldoende 'in beeld' om na een 'twijfelstart' een bekend spel te worden onder gamers. Dat spel is meer familiespel dan gamers-spel. Als zo'n spel onder gamers bekend raakt, is het goed te verkopen. Maar een spel moet eerst een bepaald bekendheids-niveau halen om vervolgens lange tijd bekender te blijven raken zonder dat daar extra promotie bij komt, dus puur via verkoop, spelen en doorvertellen. Als een spel via de release dat minimale bekendheids-niveau niet haalt, wordt het daarna 'steeds onbekender'. (Doordat er dan niet voldoende naar gevraagd wordt bij verkopers, die het dus niet bestellen bij groothandels, die het dus niet bestellen bij distributeur, zodat de mensen die het willen spelen daar geen kans toe zien, zodat die er niet over kunnen doorvertellen, zodat er niet voldoende naar gevraagd wordt bij verkopers, en zo is de cirkel rond waarmee een spel onbekend blijft. Een omgekeerd sneeuwbaleffect.) Met het groeiende aanbod wordt dat risiko groter. Voor de release van Sun,Sea&Sand had ik goeie plannen om dit risico gering te maken. Maar dat ging allemaal mis. Uiteindelijk mocht ik blij zijn dat het spel er uberhaupt nog voor Essen was. Wat die planning voor een andersoortige promotie was, dat wilde ik hier net opschrijven. Maar laat ik niet over mislukte dingen schrijven nu. Volgende keer beter!
    Met de opkomst van internet, ging ik er van uit dat kwaliteit belangrijker wordt voor wat mensen aanschaffen. Doordat men zich veel beter kan informeren. Dat was ook een reden om als spellenuitgever te starten. Bij de verkoop via winkels vroeger, wist de koper meestal niet meer over een spel dan hoe de verpakking eruit zag en wat een tekstje op de doos vertelde. Dan is een goede verpakking belangrijk, en lage prijs-gedeeld-door-volume-van-doos, en maakt het niet zo veel uit wat er in zit. De verkoop is inderdaad veranderd. Op met name de Boardgamegeek site is veel over spellen te lezen en zien. Ook de ratings van bezoekers gaven andere bezoekers een indruk. Ik heb de indruk dat dat over gaat en vraag me af of er iets interessants voor in de plaats komt. Jaren terug zijn ratings weleens gemanipuleerd via 'nep-ratings' door de maker van een spel. Dat viel uiteindelijk wel een keer op, werd schande van gesproken, werkte zo uiteindelijk averechts. Vorig jaar werden spellen vaker zo gepushed op bgg, om met 30 communistisch-hoge-ratings gelijk bovenin de lijstjes met nieuwe spellen te komen. Daar werd niet meer op gereageerd. Dit jaar zie ik dat het normaal is als uitgevers, bedenkers, verkopers en crew een spel zo pushen. Wat iedereen ziet, dus naar de ratings wordt niet veel meer gekeken. What's next??

  • 34) Wat voor dingen doe je buiten de consumentenmarkt? En kunnen wij door ook iets van zien?

    Daar kun je weinig van zien. Als je op de lagere school zit, maar ik vermoed van niet, dan heeft je leraar misschien een blikken doosje met 5 verschillende dobbelstenen en spelregels. Als je 1 van de 50.000 deelnemers aan de wiskundewedstrijd voor onderbouw voortgezet onderwijs was, dan heb je een spelletje met 2 'torens van Hanoi' gekregen. Als je in Polen naar de supermarkt ging, dan kon je teams en speelbord van StreetSoccer sparen. Op de site van Zwitzerse bank kon je ook StreetSoccer spelen. En nogsteeds op Mastermoves en Jijbent en Littlegolem (en Brettspielwelt, maar die versie is niet goed), maar dat reken ik ook tot de consumentenmarkt. Gulden/Euro-spel voor beleggingsmaatschappij (toen je nog winst kon maken op de beurs, dus dat is lang geleden) en andere opdrachtspellen.

  • 35) Hoe zie jouw werkdag er uit? Speel je vaak je eigen spelen (alleen)? Ben je wekelijks bezig met een prototype? Heb je een vaste testgroep?

    werkdag: Vandaag wat mails beantwoord die met nieuwe productie van Summy te maken hebben. En met UPS gebeld omdat de 3 dozen die gisteren werden gehaald voor VS volgens mij anders geadministreerd hadden moeten worden door de koerier. Die maakte gisteren 3 losse verzenddocumenten, 3 keer alles opschrijven. Toen ik er naar vroeg, zei hij dat ze alle 3 hetzelfde trackingnummer hebben, maar nee. Het is op rekening van de inkoper, maar ik denk dat het duurder is als het zo wordt opgehaald. Lekker interessant. Zoals ik al zei: begin nooit aan spellenverkoop! Op bgg gekeken of Sun,Sea&Sand gespeeld wordt bij BGG Con. Ik zag 1 reactie bij de laatste tweets: "played Sun, Sea, and Sand...first play met my high expectations! nice tight economy; brain-burner".
    Verder deze morgen bezig met een prototype. 500-woorden-spelregels, heel simpel maar heel bijzonder en nog een hele toer om het spel perfekt te maken. Ben wat aan het proberen met printen en materiaal om het buiten de computer snel uit te proberen.
    Dat is deze morgen, maar dagen/weken/maanden kunnen erg verschillend zijn.

  • 36) Kan ik deel uit maken van je testgroep?

    Ja. Bij Sun,Sea&Sand heb ik ongeveer geteld hoeveel mensen prototypes voor de productie hebben gespeeld. Ongeveer 200. In Limburg speel ik soms een avond, bij Ducosim, bij de spellenclub in Nurnberg, Castle Stahleck-weekend, Akens spellencafe, zomers weekend in Aken, Beesd-zaterdagen, Wolfsburg, familie etc.

  • 37) Hoe dikwijls speel jij spellen, buiten het testen van eigen spellen?

    Zie voorgaande antwoorden. Ik heb er geen statistieken van bijgehouden, dus precieser kan ik het niet zeggen.

  • 38) Heb je zelf een grote spellenverzameling?

    Een paar honderd spellen.

  • 39) Wat vind je -buiten Sun, sea & sand/Tricky safari/Summy uiteraard- de beste nieuwe spellen van 2010?

    Zie vraag 8.

  • 40) Voor welke spelontwerpers en spelillustratoren heb je het meest bewondering? Waarom?

    Ik wil niet te veel over collega's oordelen, dus deze vraag sla ik over.

  • 41) Hoe kijk jij aan tegen publiciteit voor de Nederlandse markt? Ik zie namelijk nooit Nederlandstalige spelbeschrijvingen en/of persberichten van Cwali.

    M'n informatie stuur ik naar alle landen in het Engels. Op die manier is dat al een hels werkje. De verschillende teksten en emaillijsten voor NL-versies splitsen ... natuurlijk kan dat, maar dat zit er niet in. Er zitten wel Nederlandse spelregels in de spellen, naast UK, DE en FR. Voor Sun,Sea&Sand zijn Koreaanse en Hongaarse spelregels op boardgamegeek en mijn site te vinden. Chinese, Tsjechische, Slowaakse, Spaanse en Italiaanse komen er nog bij wrslk.
    Verkoop 'naar' NL-verkopers is ongeveer 1% van het totaal. Misschien is dat laag, maar misschien kopen veel Nederlandse gamers spellen in de Essen-stand, daar heb ik geen cijfers van.
    De belangstelling in Nederland zou van mij wel anders mogen zijn. Als iemand bij een buitenlands spel zegt druk er maar 1000 mee voor de NL-markt, dan krijgt men meteen de symphatie in de spellenscene. In de ontwikkeling van een nieuw spel zit duizend keer meer tijd en startkosten zijn 5 keer hoger dan meedrukken. Maar als ik iets van toekomstige spellen laat zien dan is de belangstelling gering en twijfelt men vaak aan de kwaliteit. Produkten die nog niet helemaal af zijn maken nou eenmaal niet veel indruk. Een buitenlands spel met een Nederlandse titel op de doos ziet er meteen goed uit. Inmiddels mag bekend zijn dat de kwaliteit van m'n spellen 'hoog' is. Maar bij het Summy-prototype werd toch getwijfeld aan het soort hout (wat de hoogste kwaliteit is qua houdbaarheid, ook al bij het prototype) en of het houten doosje wel stevig is ... Reacties uit andere landen zijn wel super, maar daar ziet men alleen de uiteindelijke spellen. Kompleet nieuwe spellen maken is natuurlijk riskanter dan met een reprint van een buitenlands spel meedoen. Het is logisch als er wel eens wat mis gaat in de productie van kompleet nieuwe spellen. En zo is er ook best eens wat aan te merken op Cwali-spellen, ik neem met vormgeving en materialen ook wel risiko's. Dan is het volgens mij wel bijzonder hoe de materiaalkwaliteit, vormgeving, originaliteit, foutloze spelregels en natuurlijk bovenal replay-value is. Op boardgamegeek zag ik eens een lijst met alleen auteurs met meer dan 5000 bezoekercijfers ofzo, waarin ik de enige Nederlander was. Misschien doe ik het internationaal niet zo slecht. Ik heb voor 'internationaal' gekozen, maar meer support in NL is wel welkom.

  • 42) waarom gebruik je groen zo weinig als spelerskleur? Of heb ik precies de verkeerde spellen gespeeld en zit groen wel in de andere spellen?

    Bij Morisi was er eens een speler die de groene en rode blokjes niet kon onderscheiden. Sindsdien wil ik in geval van rood en groen verschillende vormen of donker en licht.
    In Powerboats zijn de spelerboten wit-geel-oranje-rood-paars-zwart. Het bord is voornamelijk blauw (water) en groen (eilanden), dus heb ik die niet als spelerkleur gebruikt. Met groen kan je je achter een eiland verschuilen.
    In Gipsy King zijn de spelerskleuren geel - oranje - rood - paars (lijkt meer blauw, maar was paars besteld) - bruin. De tegels zijn ook daar meest groen en blauw.
    In Logistico was het geel - oranje - rood - paars - blauw. Daar had blauw beter groen kunnen zijn ...
    In Morisi en Factory Fun was het wit-grijs-zwart-bruin. Een groene pilaar in je fabriekhal vond ik vreemd, maar in de nieuwe versie zit wel groen.
    In Sun,Sea&Sand hebben de 4 soorten toeristen harde 'primaire' kleuren, passend bij de landschapkleuren van zee tot binnenland (blauw - geel - rood - groen). (Dus rood en groen, maar de toeristen hebben ook een verschillende vorm.) Voor de spelerkleuren heb ik andere en zachte kleuren gekozen: wit - grijs - lichtbruin - zachtoranje - zachtrose. Waardoor ook het agenda-blaadje op je spelerbord een natuurlijke kleur heeft, dat geeft namelijk de spelerkleur aan.
    He, in BasketBoss is het min of meer geel - oranje - rood - paars - GROEN! (team Lima Llama's)

  • 43) Hou je met de kleuren van je ontwerpen rekening met kleurenblinde medespelers?

    Ik houd er globaal rekening mee. Sommige producenten gebruiken kleurcodes, sommige niet, en in de praktijk blijken kleuren nogal eens anders dan gepland. Dat maakt het lastig om er veel rekening mee te houden.

  • 44) Test je je kleuren wel eens op een converting website zoals http://www.vischeck.com?

    Vanaf nu. Dank je voor de tip. Ben benieuwd hoe die site werkt.

Steekwoorden: Q&A, V&A, Corné van Moorsel, CwaliDit artikel is laatst gewijzigd door Bart op wo 12 okt 2016, 21:53
 Profiel  
 
 

Reactie toevoegen
Reacties
Er zijn nog geen reacties geplaatst.
Sorteer reacties op
Reactie toevoegen
[ Gebruikersvoorwaarden | Privacybeleid | Cookiebeleid ]



Ondersteund door:
phpBB®