Help, ik zoek een cadeau!

De pakjesperiode komt er weer aan. De Sint en Kerstman krabben zich weldra weer in de haren bij het lezen van de vele brieven en breken zich beiden het hoofd over de logistieke nachtmerrie die moet bepalen wie ze welk cadeau gaan bezorgen. Het zou ons niet verbazen als beiden grote aandeelhouders zijn van Amazon en bol.com.

Maar ook voor ons stervelingen is het vinden van een geschikt cadeautje geen simpele zaak. Een gezelschapsspel kan de oplossing blijken. Een bord- of kaartspel slaagt er als niets anders in om ons samen te brengen, terwijl het ons even weghaalt van de vele schermpjes waar we dagelijks aan gekluisterd zijn. Bij kinderen stimuleert het sociale vaardigheden en logisch denken. Voor volwassenen brengen ze een vermakelijke vorm van hersengymnastiek en gezonde competitie. Van Jacques Yves Cousteau komt de uitspraak dat spelen een bezigheid is die men niet ernstig genoeg kan nemen.

Als we op het brede aanbod afgaan, de klein onafhankelijke spelproducenten die als paddenstoelen uit de grond schieten en het immense succes van internationale monsterbeurzen zoals het jaarlijkse Spiel in het Duitse Essen, dan lijkt spelen aan belang te winnen.

Een gezelschapsspel als cadeau heeft niets dan voordelen. Voor veel mensen komt het al als een totale verrassing. Het schenkt blijvend plezier in telkens nieuwe variaties en spelopstellingen en rakelt telkens de herinnering op aan de gift als het wordt bovengehaald. Al bij het uitpakken nodigt het uit om te worden gespeeld. Een cadeau waar gever en ontvanger samen en onmiddellijk van kunnen genieten. Tip: lees als gever de spelregels al vooraf. Die zijn online te vinden dus je hoeft de doos niet te openen. Duur is het ook al niet en wie weet lonkt een nieuwe hobby die z’n plaats vindt in een spelletjesclub. Er is er zeker eentje in de buurt te vinden.



Keuze te over. Hieronder een greep uit het kruim. Van het spel Machiavelli verscheen onlangs een jubileumeditie met daarin het basisspel en twee uitbreidingen. Zo'n wereldwijd succes heeft de neiging om alles te overschaduwen waarmee het enigszins vergeleken kan worden. Maar een spel als Mascarade hoort evenzeer in het spotlicht. Bij aanvang trekt iedere speler blind een karakter (een rol). Iedereen weet aanvankelijk wie iedereen is, maar dan worden de rollenkaarten gedekt. Je verzamelt munten gebruikmakend van de eigenschappen die een rol bezit. Tijdens het spel kun je, opnieuw blind, met iemand van karakter wisselen. Na verschillende wissels heeft iedereen dus andere informatie. De kunst bestaat er in de sterktes van je karakter af te wegen tegen de kwetsbaarheid die volgt uit het feit dat anderen steeds zekerder worden wie je bent. Maar let op, want op den duur weet je ook niet helemaal zeker meer wie jijzelf bent. Als je iedereen kunt overtuigen dat je iemand anders bent mag je bovendien zijn eigenschappen gebruiken. Bluf speelt dus ook een rol. Het succes van het spel wordt benadrukt in de uitbreiding die al voor handen is. Want ook spelletjes produceren kent een economische relevantie. Met een speeltijd van een dik half uurtje en zeer simpele regels, is dit kaartspel perfect te spelen met kinderen zonder gedoe met veel materiaal. Nog een pluspunt is dat het ook met grote groepen gespeeld kan worden. Mascarade won in 2013 en 2014 twee internationale prijzen.



Blijven we bij titels die momenteel hot zijn, zeer simpele regels hebben maar verrassend veel tactiek, dan komt Century: De Specerijenroute zeker in beeld. In een Oosterse setting verhandel je vier soorten kruiden (blokjes) met een verschillende waarde per soort. Met kruiden kun je actiekaarten aanschaffen. Deze laten je toe handel te drijven door kruiden te krijgen (uit de voorraad), te ruilen, op te waarderen naar een duurdere soort of te verkopen voor puntenkaarten die je de overwinning moeten bezorgen. In een uurtje ben je door een spel heen. Overal hoor je het nu al terecht gonzen dat een doorbraak bij het brede publiek enkel een kwestie van tijd is. Het is het eerste spel van een beloofde trilogie van afzonderlijk maar ook samen te spelen dozen waarvan de twee volgende in 2018 en 2019 moeten verschijnen. Verzekert meteen al geschenkideeën voor de komende twee jaren. Een echte topper!



Zoek je nog zo'n topper met eenvoudige spelregels en beheersbare tactiek, dan kun je niet om Dixit heen. Alle spelers ontvangen kaarten met surrealistische afbeeldingen (sommige doen denken aan Dali). Bijvoorbeeld: een smeltende klok op de maan in de mond van een paard. Een speler is verteller een spreekt een zin uit over een van haar zes kaarten zonder aan te geven welke. Vervolgens overhandigen alle spelers, onzichtbaar voor de anderen, een van hun kaarten die volgens hen best bij die zin past. Eenmaal alle kaarten ontvangen legt de verteller die samen met zijn kaart open op tafel. Elke speler stemt nu op wat hij denkt dat de kaart van de verteller was. Als iedereen of niemand de juiste kaart raadt, krijgt de verteller geen punten en alle andere spelers twee punten. In het andere geval ontvangen de verteller en wie de juiste kaart raadde, drie punten. Bovendien krijgt iedere speler zoveel punten als er op zijn kaart werd gewed. Kozen bijvoorbeeld twee spelers verkeerdelijk jouw kaart dan krijg jij daarvoor twee punten. Dit spel sleepte in 2010 het prestigieuze Duitse ‘Spiel des Jahres’ in de wacht en viel sindsdien elk jaar wel ergens in de prijzen. Het basisspel en alle uitbreidingen hebben elk telkens 84 kaarten. Bijzonder leuk met kinderen maar evenzeer een uitdaging voor volwassen die zich bezig kunnen houden met inschatten wat de andere spelers denken. Drie kwartier. Snel uitgehaald, snel opgeruimd. Deze kun je kopen met de ogen dicht en je bestelt misschien best meteen een exemplaartje voor jezelf. Ook bruikbaar voor grote groepen.

Als je het prijsbeest Carcassonne niet kent, dan heb je ongetwijfeld al heel lang geen spelletjes meer gespeeld. Laat alle spelers door elkaar tegels pakken en wijzig de regels lichtjes en je hebt 4 Gods. Het spel bevat een kader en losse dubbelzijdige tegels in een ondoorzichtige zak. Elke tegel bevat 3 van in totaal 4 beschikbare terreintypes: bos, bergen, grasvlakte en water. Neem tegels uit de zak (maximaal 1 tegel in elke hand) en plaats die vanuit een jouw toegewezen zijde in het kader. Een tegel moet altijd gelegd worden aan twee reeds beschikbare zijkanten op het veld en de aan elkaar grenzende terreintypes moeten overeenkomen. Je mag maximaal tien tegels opzij leggen (tegen jouw rand) als je die niet kunt gebruiken. Elke hand die vrij is mag altijd een nieuwe tegel trekken uit de zak of een opzijgelegde tegel van een andere speler omdraaien. Neem je een tegel van een andere speler dan moet je die leggen op het bord of langs jouw zijde (waardoor hij een van je tien plaatsen bezet). Als een van de vier goden (voor elk terreintype 1) kun je steden bouwen en kunnen anderen die terug afbreken. Een paar keer spelen en je hebt het onder de knie. Kinderen houden ervan omdat snelheid in hun voordeel lijkt te zijn. Al bij een dik halfuurtje te vullen tijd is het de moeite om de doos even uit te halen. Het spel laat zich eigenlijk ook als beurtspel spelen voor wie dat wil.



Van de Days of Wonder-stal (bekend van wereldwijde kaskrakers als Ticket to Ride en Small World) is er Quadropolis. Opnieuw een laagdrempelig en kindvriendelijk spel waaraan ook volwassen een kluif hebben en dat nu al hoge toppen scheert in de rankings. De spelregels zijn in vijf minuten uitgelegd waarna men aan de slag kan om een eigen stad te bouwen met vier architecten en een pak bouwtegels. Competitie ontstaat doordat de bouwtegels wel voor iedereen van hetzelfde magazijn moeten komen. Maar eenmaal een architect in het magazijn blokkeert hij voor alle anderen een ganse rij of kolom van bouwtegels. Kiezen wat je zelf wil is dus af te wegen tegen het voor de voeten lopen van anderen. Doordat elk spel zich beperkt tot maximaal 4 spelers en 4 rondes, duurt het niet veel langer dan anderhalf uur. Als je het na enkele spelletjes onder de knie hebt, kun je overstappen naar een expert versie met extra tegels en een grotere stad (meegeleverd in dezelfde doos). Puur afgegaan op de succeslijst van deze producent, werd al bij het openen van de doos duidelijk dat de keuze niet zou teleurstellen.

Alle bovenstaande spellen zijn stuk voor stuk entry-level voor wie met spelen wil beginnen terwijl ze een rijkere wereld tonen dan Monopoly of Levensweg. Zo’n cadeau koopt men stiekem ook een beetje voor zichzelf. Plezier verzekerd de komende wintermaanden!

Dirk Vandycke

"Een gezelschapsspel als cadeau heeft niets dan voordelen."

Niet mee eens, tenzij iemand om een specifiek spel vraagt geef ik nooit bordspelen. Zelf heb ik al te vaak een bordspel gekregen van vrienden die weten dat ik graag een gezelschapspel speel, maar waarvan het thema of de moeilijkheidsgraad/spelmechanisme me totaal niet aanspreken. En daar zit je dan met een doos waarvan je weet dat je vrienden 60 euro hebben betaald en er zelf niet echt plezier aan weet te beleven... én het verplicht nog eens moet bovenhalen wanneer ze op bezoek komen!

Neen, alleen een spel schenken als je de persoon echt hééél goed kent, of liefst wanneer die een specifieke wens heeft zou ik zeggen.

Een cadeaubon is dikwijls een wat onpersoonlijk, maar wel veilig geschenk.