Wie begint?Tamara BakkerWelke speler mag/wil/gaat beginnen? Bij alle spellen waarbij niet tegelijk wordt gespeeld, komt deze vraag onvermijdelijk op de speeltafel. De spelregels van veel spellen laten dit aan de spelers over. In de praktijk komt dit bijvoorbeeld neer op wie het hoogst gooit met een dobbelsteen. Een nichtje van mij nam dat ooit heel letterlijk en gooide de dobbelsteen tot aan het plafond.
Tegenwoordig zijn er apps om dit geheel random te laten bepalen door je mobieltje. Gewoon allemaal je vinger op de telefoon leggen en random wijst de computer dan een vinger aan, wiens eigenaar het spel mag beginnen.
Als de spelregels zich uitlaten over welke speler mag beginnen, dan is het vaak de jongste speler die mag beginnen. Vooral bij spellen waarbij de startspeler licht in het voordeel is, kan dit criterium in de regels worden opgenomen.
En dan heb je nog de categorie andere criteria om de startspeler te bepalen. Deze kunnen bijvoorbeeld in de sfeer van het spel gekozen zijn: De speler die het laatst in Griekenland was (Zeus en Hera), de speler die het laatst gedate heeft (Love Letter), de hongerigste speler (Mamma Mia!), de speler met het meeste kleingeld op zak (Jambo), degene die het laatst in een bos is geweest (Indian summer). Hierbij geldt als complicatie dat een aantal van deze criteria niet goed objectief zijn vast te stellen en daarmee aanleiding kunnen zijn voor discussies.
Een randgeval van een startcriterium in de sfeer van het spel is dat van Munchkin:
Decide who goes first by rolling the dice and arguing about the results and the meaning of this sentence and whether the fact that a word seems to be missing any effect.
Wat mij betreft een mooi voorbeeld van een vaag startcriterium bij een vaag spel. Niet voor niets heet één van de uitbreidingen in het Nederlands Munchkin Zuigt. Moet ik daar nog wat aan toevoegen
?
Nuclear war pakt het startcriterium praktisch aan: de eigenaar van het spel mag beginnen. Ook commercieel is dit handig, want zo geef je als uitgever degene die zijn zuurverdiende geld uit heeft uitgegeven aan jouw spel een veer in zijn *piep*. Het wordt alleen lastig wanneer dit spel eigendom is van een spellenclub.
Wat bij mij ook meteen de vraag oproept: wie doet er in de praktijk iets met deze vage, leuke, vreemde of (on)praktische startcriteria? Zijn we eigenlijk met zijn allen niet zo gewend aan het random bepalen van de startspeler dat we de spelregels hier niet meer op naslaan?
Tenslotte nog een startcriterium dat wat mij betreft anno 2018 echt niet meer kan. Het spel Once upon a time heeft als startcriterium dat de speler met de langste baard begint. Wie mijn #metoo column heeft gelezen, zal begrijpen dat een dergelijk vrouwonvriendelijk startcriterium anno 2018 uit den boze is.