Van zondag 15 tot en met zaterdag 21 mei zal Chislaine van den Bulk , auteur van onder andere Koplopers en dwarsliggers, Fish Fish Fish, Mausgeflippt en natuurlijk haar nieuwste spel Lino in dit topic al jullie vragen beantwoorden.



1. Iedereen mag vragen stellen, ook deze keer kan dat in het Nederlands.
2. Chislaine zal in de periode van 15 t/m 21 mei om de dag inloggen om de vragen te beantwoorden. Heb dus even geduld als je ’s ochtends een vraag post en er niet direct antwoord komt.
3. Nummer svp je vragen en houd rekening met de nummering van de vorige poster. Dat maakt het makkelijker voor Chislaine om te antwoorden en om te herleiden welk antwoord bij welke vraag hoort.
4. Overbodig om te melden, maar toch: uiteraard gelden alle huisregels over etiquette, respect, etcetera. Behandel haar als onze gast en zorg dat zij zich enorm welkom voelt… Maar dat kunnen we vast aan jullie overlaten, daar twijfelen wij niet aan.

Een nieuw element is dat we deze keer twee prijsvragen willen koppelen aan deze Q&A . Chislaine is zo aardig geweest om van zowel Koplopers en dwarsliggers als Lino een exemplaar beschikbaar te stellen. Op 15 mei zal er dus een extra topic worden geopend waarin de prijsvragen voor beide spellen zullen worden beschreven. Onder de goede inzenders zullen de spellen worden verloot!

EDIT: De prijsvragen zijn geplaatst. Je kunt ze vinden onder de volgende topics:

Lino: spellen-en-quizzen/topic4473.html
Koplopers en Dwarsliggers: spellen-en-quizzen/topic4475.html

Het topic is bij deze geopend, zodat jullie alvast vragen kunnen plaatsen. De beide prijsvragen volgen op zondag. Alvast veel plezier gewenst.

Hartstikke leuk dat je hier bent voor de Q&A Chislaine!

Vraag 1:
Wat is voor jou de reden je spellen uit te geven in eigen beheer i.p.v. bij een (reeds bestaande) andere uitgever?

Vraag 2:
Waar haal jij je inspiratie vandaan voor nieuwe spelideeën?

Bedankt voor de antwoorden!

_________________
~ Always look on the bright side of life ~

Vraag 3: de introductie van Koplopers en Dwarsliggers in een trein was origineel en indrukwekkend. Zitten er nog meer van dergelijke spectaculaire plannen in de pijpleiding?

Vraag 4: heb je dit jaar weer een eigen stand op Spiel? Heb je al een nieuw spelontwerp voor die beurs? Kun en wil je daar al iets over vertellen?

vraag 5a: stel je voor jezelf gouden regels op tijdens het ontwerpen van een nieuw spel? Zo ja welke, of blijven deze geheim?

vraag 5b: Waar moet een goed spel volgens jou aan voldoen?

vraag 6: Hoe is je spel 'Mausgeflippt' bij uitgever Zoch Verlag terecht gekomen? Heb jij ze zelf benaderd met je ideeën en/of een prototype? En waarom Zoch Verlag? Heeft dit een bijzondere reden?

vraag 7: heb je de illustrator van 'Mausgeflippt' zelf mogen uitkiezen ? Heb je ook invloed mogen uitoefenen op het uiteindelijke ontwerp?

Alvast bedankt!

Vraag 1:
Wat is voor jou de reden je spellen uit te geven in eigen beheer i.p.v. bij een (reeds bestaande) andere uitgever?
Allereerst mijn voorkeur is spellen uit te geven via een andere uitgever ook nu ik zelf een uitgever ben. Deze hebben een veel grotere afzetmarkt daarnaast heb ik geen risico, geen extra onkosten en kost het mij veel minder werk. Waarom dan toch K&D en Lino in eigen beheer zal ik hieronder per spel uitleggen.

Koplopers & Dwarsliggers
• K&D heeft een lange doorlooptijd gehad met veel veranderingen en wijzigingen voor mijn gevoel was het spel nu af en de testresultaten waren allen erg positief. Ik had veel vertrouwen in dit spel.
• Omdat ik naast het maken van spellen werkzaam ben bij de NS verwachte ik binnen NS een hoop K&D te verkopen. Daarnaast gaf de groothandel die ik bezocht ook aan er vertrouwen in te hebben.
• Ik wilde per se dat K&D in 2009 zou uitkomen dit omdat ik hiermee de Ducosim ontwerpwedstrijd had gewonnen in 2008. Naar mijn idee is de waarde van het winnen van een dergelijke wedstrijd weg als je het spel pas 2 jaar later uitgeeft. Bij de meeste uitgevers zit er een tijd tussen uitgifte en inleveren, ook verschuiven uitgifte datums vaak, nu had ik dit zelf in de hand.

Lino
• Lino zou op Spiel in 2009 uitgegeven worden door Gerhards onder de naam Certolino , het was toen nog een vast speelbord (voor de gene die nog het boek hebben van Spiel 2009 daar kun je hem zien staan tussen de neuheiten). Uiteindelijk hebben ze vorig jaar april besloten het toch niet te doen.
• Abstracte spellen verkopen moeilijk aan een uitgever. Ik had dit spel op Spiel 2008 al laten zien aan diverse grote uitgevers die het allen een goed spel vonden maar aangaven dat het niet in hun lijn paste.
• Omdat Lino 1 van mijn favorieten was (en de uitgifte bij Gerhards niet doorging) dacht ik erover om deze in eigen beheer uit te geven. Toen ik in april 2010 op het idee kwam van het variabele speelbord en daarnaast het bonusspel was Lino voor mij echt klaar voor de druk en besloot ik denkende aan bovenstaande het in eigenbeheer te doen.



Vraag 2:
Waar haal jij je inspiratie vandaan voor nieuwe spelideeën?
De laatste tijd heb ik niet zoveel nieuwe ideeën meer gehad. Lino was al een oud concept. Alleen het Sinterklaas journaal heb ik het afgelopen jaar bedacht.
Allereerst moet mijn hoofd helemaal leeg zijn ( nu door de drukte is dit het probleem)
Meestal komen de ideeën dan spontaan opborrelen, tijdens een gesprek, als ik ergens naar kijk, Als ik iets lees of als ik een ander spel speel.

Vraag 3: de introductie van Koplopers en Dwarsliggers in een trein was origineel en indrukwekkend. Zitten er nog meer van dergelijke spectaculaire plannen in de pijpleiding?
Ik hoop dit jaar voor het Koplopers & Dwarsliggers toernooi weer iets origineels te vinden. Een dergelijke actie is altijd wel erg leuk echter moet het wel bij het spel passen voor Lino is het daarom veel moeilijker.

Vraag 4: heb je dit jaar weer een eigen stand op Spiel? Heb je al een nieuw spelontwerp voor die beurs? Kun en wil je daar al iets over vertellen?

Dit jaar sta ik helaas niet op Spiel de onkosten daarvoor zijn erg hoog en zoals ik begrepen heb ook niet zinvol als je niet met een nieuw spel komt.
Helaas heb ik geen nieuwe concepten. Ik hoop nog iets leuks te verzinnen en omdat mijn voorkeur uitgaat naar andere uitgevers zal ik het daar ook eerst aanbieden.

vraag 5a: stel je voor jezelf gouden regels op tijdens het ontwerpen van een nieuw spel? Zo ja welke, of blijven deze geheim?
Nee tijdens het ontwerpen geef ik mezelf alle creatiefe ruimte en werk ik niet met regels of voorwaarden.

vraag 5b: Waar moet een goed spel volgens jou aan voldoen?
Dat is een hele lastige vraag. Bij mij komt dan de vraag op wat is een goed spel ? Wat ik goed vind kan een ander niet goed vinden.
Voor mij is een goed spel een spel waar mensen plezier aan beleven en wat na een aantal keren spelen nog steeds met liefde uit de kast gepakt wordt.


vraag 6: Hoe is je spel 'Mausgeflippt' bij uitgever Zoch Verlag terecht gekomen? Heb jij ze zelf benaderd met je ideeën en/of een prototype? En waarom Zoch Verlag? Heeft dit een bijzondere reden?
Ik wilde een keer mijn spellen laten zien bij buitenlandse uitgevers (die markt is tenslotte veel groter). Voor Spiel 2008 had ik diverse afspraken staan met grote uitgevers. Omdat ik niet zo goed ben in mijn Engels had ik 3 abstracte spellen meegenomen met simpele regels. Ik kon daarvan 2 spellen achterlaten o.a. Lino bij Kosmos en een nog niet uitgegeven spel bij Winning Moves. Uiteindelijk besloten beide uitgevers het toch niet uit te geven. Ik werd heel prettig behandeld door alle uitgevers en ze wilden graag meer werk van mij zien (ze gaven ook allen aan geen voorkeur te hebben voor abstracte spellen). Naar Neurenberg 2009 had ik Mausgeflippt meegenomen. Uiteindelijk waren er 7 uitgevers geïnteresseerd en moest ik een keuze maken. Ik vond het zelf het beste passen bij Zoch en het klikte erg goed tussen mij en Walter (mijn contact persoon). Hij was heel enthousiast en speelde het gelijk meerdere malen, hij ging zelfs mensen halen om mee te spelen.

vraag 7: heb je de illustrator van 'Mausgeflippt' zelf mogen uitkiezen? Heb je ook invloed mogen uitoefenen op het uiteindelijke ontwerp?
Helaas niet, toen ik het uiteindelijk ontwerp zag was ik blij met de muisjes maar vond ik de doos erg tegenvallen. Ik had liever Doris Matthäus gehad de Illustrator van Regenwurmen. Invloed heb ik alleen gehad op het speltechnisch ontwerp zoals verdeling van kaasjes, kledingstukken etc. Misschien had ik wel meer invloed kunnen nemen en zelf een keuze kunnen maken als ik dit had aangegeven.

Hoi Chislaine, bedankt voor de antwoorden!

Ik heb nog een paar vraagjes:

Vraag 8: worden in de toekomst weer spellen in eigen beheer uitgegeven? Of laat je dit (gezien je ervaring met 'Mausgeflippt' ) toch over aan de grotere uitgevers? En waarom?

Vraag 9: wat is tot nu toe je best verkochte spel? Waardoor komt dit denk je?

Vraag 10: wat is op dit moment je favoriete spel? En wat vind je er zo leuk/goed aan?

alvast bedankt!

Vragen die niet orgineel zijn maar wel altijd leuk om te stellen:

Vraag 11: Wie zijn je favoriete auteurs en waarom?

Vraag 12: Wat zijn je favoriete spellen van andere auteurs en waarom?

Vraag 13: Allereerst enorm bedankt dat je de tijd neemt om onze vragen te beantwoorden, dat wordt erg gewaardeerd. Hierbij een vraag over de 'begindagen'. Er lopen aardig wat mensen rond met een spelidee in hun hoofd, slechts een enkeling komt uiteindelijk tot het punt dat zijn of haar spel ook daadwerkelijk uitgebracht wordt. Was het voor jou vanzelfsprekend om je spelideeën om te zetten in daadwerkelijke releases, of was het dat niet? Heb je nog tegenslagen gehad in de beginfase (dus nog voordat je langs ging met je prototypes bij uitgevers)?

_________________

Vraag 8: worden in de toekomst weer spellen in eigen beheer uitgegeven? Of laat je dit (gezien je ervaring met 'Mausgeflippt' ) toch over aan de grotere uitgevers? En waarom?Ik durf daar geen ja of nee op te zeggen. Zoals ik al eerder omschreef gaat mijn voorkeur uit naar de grote uitgevers. Echter als ik veel vertrouwen heb in een spel en ik zie dat het door een uitgever niet wordt opgepakt of ze willen iets wijzigen aan het spelconcept wat ik wil behouden kan het altijd voorkomen dat ik het in eigen beheer oppak. Voor Mausgeflippt had ik trouwens de rechten voor Nederland al vergeven voor ik Giuoco begon. Nu Zoch het nog niet heeft kunnen verkopen in Nederland kan het best wel eens zo zijn dat ik het zelf ga oppakken, hoewel ik denk dat wanneer een grote uitgever het oppakt het spel meer kans van slagen heeft. Bovendien vind ik spellen maken het leukste dat er is, echter doordat je een spel in eigen beheer doet gaat er ook veel werk zitten in andere dingen waardoor je ook minder tijd hebt om iets nieuws te bedenken.

Vraag 9: wat is tot nu toe je best verkochte spel? Waardoor komt dit denk je?Mijn best verkochte spel is OnvoorSPELbaar (Paul de Leeuw) hoewel je deze niet echt mee kunt rekenen omdat dit slechts een onderdeel was die ik bedacht heb.
Als je OnvoorSPELbaar niet meetelt wint Mausgeflippt

Beide spellen zijn bij grote uitgevers die al een grote afzetmarkt hebben. Daarnaast besteden beide uitgevers ook veel aan reclame. Bij OnvoorSPELbaar zullen de verkoopcijfers ook te danken zijn aan de naam Paul de Leeuw. En bij Mausgeflippt de aantrekkelijkere prijs onder de 10 euro.


Vraag 10: wat is op dit moment je favoriete spel? En wat vind je er zo leuk/goed aan?
Ik noem stiekem 3 favorieten
Lino is mijn favoriet al over de 500 keer gespeeld maar blijft leuk, geen spel is hetzelfde. (het werkt een beetje verslavend je wilt spelen om beter te worden)
7 Wonders (hoewel ik die eigenlijk nog maar 1 keer heb gespeeld, 6 maanden geleden). De speelduur is niet zolang en er zijn een hoop keuze mogelijkheden om te scoren.
Yinsh (ook pas 1 keer gespeeld, 2 maandjes geleden). Ik heb wel wat met varianten van 4 op een rij.
Ik hou vaak van spellen waarbij ik aan het eind denk stom dit had ik anders moeten doen, dan had ik nog beter gescoord.


Vraag 11: Wie zijn je favoriete auteurs en waarom?Reiner Kniznia, ik heb echt bewondering voor de hoeveelheid spellen die hij heeft bedacht. Ik herken ook veel van mijzelf in zijn spellen (soms denk ik dat had ik ook kunnen bedenken)
Niek Neuwahl, fantastische man hij maakt geweldige spellen. Geef hem een pen en papier en hij maakt er een spel van. Weinig regels en gelijk te spelen.


Vraag 12: Wat zijn je favoriete spellen van andere auteurs en waarom?
Zie hierboven 7 wonders en Yinsh.
Haciënda, Goa, Industria
Bij al deze spellen heb ik het idee dat ik mijn spel steeds meer kan verbeteren.
Regenwormen vind ik een geweldig vakantie spel je kunt het met iedereen spelen eenvoudige regels, je kunt gelijk gaan spelen.
Elfenland vind ik ook een topper dat is eigenlijk het eerste spel wat ik speelde toen ik op mezelf woonde en weer in aanraking kwam met bordspellen.

Vraag 13: Er lopen aardig wat mensen rond met een spelidee in hun hoofd, slechts een enkeling komt uiteindelijk tot het punt dat zijn of haar spel ook daadwerkelijk uitgebracht wordt. Was het voor jou vanzelfsprekend om je spelideeën om te zetten in daadwerkelijke releases, of was het dat niet? Heb je nog tegenslagen gehad in de beginfase (dus nog voordat je langs ging met je prototypes bij uitgevers)?
Ik was eigenlijk nog niet zo heel erg thuis in de spellenwereld toen ik mijn eerste spel maakte. Ik was volgens mij 1 keer naar het spellenspektakel geweest (van spellenverenigingen wist ik het bestaan niet eens af). Mijn eerste spel heb ik gemaakt na een droom toen ik het spel speelde en het wel aardig vond heb ik contact gezocht met Jumbo (de voor mij toen bijna enige bekende uitgever die niet alleen buitenlandse successen deed). Ik mocht nadat ik de spelregels had opgestuurd langs komen voor een afspraak. Mijn spel werd toen achtergehouden en na een paar maanden hoorde ik dat het te moeilijk was voor jonge kinderen en daardoor niet in hun lijn paste. Ik heb mij nooit beseft hoeveel auteurs er eigenlijk zijn en hoeveel concepten die nooit worden uitgegeven. Ik had naar mijn idee gewoon een goed spel en wilde dat laten zien.
Ik stuurde een mail naar Identity maar werd niet uitgenodigd. Ik kwam erachter dat Hasbro en Ravensburger met een bureau werkte die je in de hand moest nemen (ik wilde niet investeren hierin dus liet dit liggen). In winkels zocht ik naar logo’s op de spellen om te kijken wie ik nog meer kon aanschrijven. In 2005 ontmoete ik Hans van Tol (The Gamemaster) op het spellenspektakel. The Gamemaster kende ik nog niet ik heb hem toen verteld over mijn spelidee. Hij vertelde me dat ik wel een keer langs kon komen, door zijn enthousiasme werd ik zo geprikkeld dat ik ineens het ene na het andere idee verzon. Uiteindelijk heb ik hem toen 5 concepten laten zien waaronder K&D (toen was het nog een compleet ander spel o.a met dobbelstenen, zonder actiepunten), Lino (toen nog met vast bord) en Section X uiteindelijk werd het dus Section X.



Bedankt voor jullie interesse in mij en mijn spellen.
Ik beantwoord de vragen met alle liefde alleen door tijdgebrek kan het soms even duren

En nog verontschuldigen ook, haha. Dat lijkt mij helemaal nergens voor nodig. Ik ben in ieder geval erg tevreden met het zeer uitgebreide antwoord wat ik heb gehad. Enorm bedankt!

_________________

Vraag 14. Heb je tips om een spel idee bij een uitgever te presenteren? Bijvoorbeeld volledig uitgewerkt materiaal of niet. Moet je je anders opstellen bij duitse uitgevers dan nederlandse.
Hoe leg je de contacten. Niet iedereen is nl. communicatief even sterk.

_________________
We live to survive our paradoxes

Vraag 15:
Deze onvermijdelijke vraag moet natuurlijk ook gesteld worden: "Begin je met een thema of met een mechanisme?"

Eerst en vooral bedankt voor je langskomen. En dan over naar de vragen:
16: Hoeveel budget moet iemand vanuit jouw ervaring voorzien om een spel (laten we zeggen een kaartspel met niet te veel speciale materialen) in eigen beheer uit te brengen en welke oplage is voor de lage landen realistisch?
17: Hoe groot is je eigen spellencollectie?

_________________
[img]https://www.bordspelmania.eu/images/bgg/Stefaan_Henderickx.png[/img]

Vraag 14. Heb je tips om een spel idee bij een uitgever te presenteren? Bijvoorbeeld volledig uitgewerkt materiaal of niet. Moet je je anders opstellen bij Duitse uitgevers dan Nederlandse.
Hoe leg je de contacten. Niet iedereen is nl. communicatief even sterk.
Uitgevers prikken door een ontwerp heen, belangrijk is het dat het spel goed speelbaar is en het niet na een aantal keren spelen uit elkaar valt. Besteed geen geld uit aan een grafisch ontwerp dat is zonde van het geld, vaak werkt een uitgever toch met zijn eigen ontwerpers. Maak bijvoorbeeld gebruik van bestaande plaatjes. Ik gebruik vaak onderdelen uit andere spellen (nadeel: ik heb veel incomplete spellen in de kast) Het speelbord maak ik van karton die ik beplak met plastic (boekenkaft spul). Kaartjes lamineer ik meestal. Soms maak ik ook een bord van hout die ik beschilder en houten fiches waar ik dan een stikker met een ontwerp op plak. Daarnaast heb ik een vriendin die goed kan tekenen die dus ook vaak het speelbord voor mij maakt. Lino had ik uitgetekend met een stift op een broodplank.
Mijn ervaring met Duitse uitgevers is heel positief. Je wordt heel netjes behandeld. Op Spiel en Nürnberg bij ze langskomen je wordt dan apart genomen in een kamertje waar je jouw ontwerp kunt laten zien. Ze nemen een half uur de tijd voor je als ze nog niet alles gezien hebben kun je later gewoon weer terug komen. Ik ben zelf maar 2 keer bij ze langs geweest met mijn spellen 1 keer Spiel 2008 en 1 keer Nürnberg 2009. Het grappige was ook dat toen ik in 2009 met K&D op Spiel stond door uitgevers werd aangesproken dat ze geen afspraak met mij hadden en of dat wel klopte. Wil je een afspraak maken met uitgevers op Spiel of Nürnberg moet je ze wel al een paar maanden van te voren benaderen voor een afspraak anders kan het zijn dat ze vol zitten. Ik denk in deze fase dat communicatief sterk zijn niet zo heel belangrijk is, het spel moet namelijk voor jou spreken. Wel moet je je spel kort kunnen uitleggen. Bovendien vinden ze het ook geen probleem als je iemand meeneemt.

Vraag 15:
Deze onvermijdelijke vraag moet natuurlijk ook gesteld worden: “Begin je met een thema of met een mechanisme?”
Dat is heel wisselend, bij Koplopers & Dwarsliggers eerst met het Thema.
Bij FFF eerst met het mechanisme. Bij Mausgeflippt wilde ik eens iets maken voor kinderen, ik dacht toen wat vinden kinderen leuk. Kinderen vinden poep vaak leuk en grappig. Ik had bedacht dat de spelers katten waren die de muizen opaten en de kledingstukken uitpoepte. In het begin moest je dan bijvoorbeeld ook roepen ik heb de muis opgegeten en heb zijn broek uitgepoept. Het roepen bleek voor sommige spelers wat lastig en had ik na diverse testen uit het spel gehaald. I.p.v. het kaassymbool had ik een huis op de muiskaarten en lag er een huis op tafel. De muizen met hetzelfde symbool mocht je niet pakken want dat was een huisdier. Had je geen van de kledingstukken moest je hard roepen huismuis i.p.v. Mausgeflippt. Met het thema van het uitpoepen heb ik het aangeboden aan Zoch. Ik ben hier dus wel begonnen met het Thema wat later door de uitgever (met mijn toestemming) is aangepast.

16: Hoeveel budget moet iemand vanuit jouw ervaring voorzien om een spel (laten we zeggen een kaartspel met niet te veel speciale materialen) in eigen beheer uit te brengen en welke oplage is voor de lage landen realistisch?
Dat is natuurlijk erg wisselend waar je je materiaal vandaan haalt. Ik laat mijn spellen altijd in Nederland maken omdat ik het prettiger vind zaken te doen in het Nederlands. Bovendien zit ik dan niet met lastige zaken zoals invoerrechten en gebruiken ze wel de juiste materialen (het kan namelijk best zijn dat bepaalde stoffen hier niet zijn toegestaan).
Je moet minimaal denken aan een druk van 2500 spellen denk je aan een lager aantal zijn de kosten voor het spel veel duurder.
Als voorbeeld van Koplopers & Dwarsliggers heb ik 2500 stuks laten drukken winkeladviesprijs is 34,95. Als ik er 1500 had laten drukken was de winkeladviesprijs uitgekomen op 44,95.
Voor een kaartspel moet je ook al gauw denken aan een budget tussen de 10 en 15 duizend euro. Het kan wel goedkoper als je bespaard op kwaliteit van het materiaal, echter heeft dat nooit mijn keuze. Je hebt niet alleen kosten voor het spel maar ook opslagkosten, ontwerpkosten, beurskosten, promotiekosten en daarnaast gaat er natuurlijk heel veel tijd in zitten.
Mocht je plannen hebben een spel in eigenbeheer uit te geven ga dan eerst eens langs een groothandel, hij kan je dan vertellen of hij interesse heeft in het spel en hoe groot een eerste order gaat zijn.

17: Hoe groot is je eigen spellencollectie?
Ongeveer 200 spellen, waarvan 20 nog in plastic (wegens tijdgebrek nog niet de kans gehad te spelen) Inclusief een aantal incomplete.

Ik vind het heel leuk eens bij jullie op de site langs te komen. Belangrijk echter, ik beantwoord de vragen zoals mijn ervaringen zijn en zoals ik er nu over denk.