Kolomnist schreef:
Hoe bepaal je de winnaar?Ronald Hoekstra
Spelmagazijn.comHet spel is afgelopen. Wie heeft er gewonnen? Bij een veroveringsspel zou je kunnen kijken wie de meeste gebieden heeft. Maar is dat wel zo eerlijk?
Stel dat je na je laatste beurt 13 gebieden hebt en de andere 3 spelers ieder 10. Elk van de andere spelers pakt in zijn laatste beurt 1 gebied van je af. Jij eindigt dan met 10 gebieden en de andere spelers met 11. Je wordt dus zelfs laatste. Of denk aan een spel met 3 spelers. Speler 1 en 2 hebben beide 15 gebieden. Alleen speler 3 is nog aan de beurt en heeft maar 5 gebieden. Het lukt hem nooit meer om te winnen, maar hij heeft wel in de hand wie er wel gaat winnen. Hij is de zogenaamde kingmaker. Dat is helemaal niet zo leuk.
Hoe lossen we dat op? Misschien moet er enkele malen tijdens het spel een telling zijn. Dan kun je meteen zien wie het tijdens het spel goed doet. Dat klinkt niet slecht, maar dat kan een ander probleem geven: de runaway leader, iemand die zo ver voor staat, dat de laatste beurten er eigenlijk niet meer toe doen.
Het spel Skye geeft spelers die achter liggen extra geld, zodat ze kans hebben om in te lopen. Je zou ook kunnen denken aan verborgen punten, die aan het eind van het spel meegeteld worden. Dan is niet duidelijk wie er voor staat. Maar hoe kom je aan deze verborgen punten? Krijg je deze openbaar, dan kunnen spelers met een goed geheugen deze punten gewoon onthouden. Krijg je deze in het geheim, dan is er een geluksfactor, die bepaalt hoeveel je er krijgt. Dan wint waarschijnlijk de speler die het gunstigste punten trekt. Geen verborgen punten dan maar, hoewel Koehandel er daar een mooie oplossing voor heeft: de verborgen punten (geld) worden ook nog eens verborgen van spelers gewisseld.
Je zou ook verborgen opdrachten kunnen hebben, waar je aan kunt werken. Maar passen deze opdrachten wel bij je strategie? Of laat deze verborgen opdrachten voor iedereen gelden, zoals bij Calimala. Maar hoe verberg je de koploper zonder verborgen punten? Misschien kun je aan het eind van het spel op zoveel verschillende gebieden punten krijgen, dat het niet duidelijk is wie er tijdens het spel voor staat. Met deze puntensalade wordt aan het eind de winnaar bepaald. Maar of dat nou zou bevredigend is, is maar de vraag.
Zo zie je maar dat een simpele vraag (hoe bepaal je de winnaar?) nog niet zo eenvoudig is. Voor je het weet kom je in een mijnenveld terecht van kingmakers die in het geheim achter de runaway leader aanzitten op zoek naar de verborgen punten in de puntensalade...
Lees ook de eerdere column: Hoe win je een spel? ik adviseer om er eens een nachtje over te slapen. Zoals het nu staat geschreven lijkt het of je niets van spelconcepten begrijpt en op zijn minst verward bent. Even kort:
Een spel heeft spelregels, voordat je gaat spelen. Sommige spellen staan hier en daar variaties op bepaalde regels toe, maar dat laat ik even buiten beschouwing. In die spelregels staat de definitie van hoe de winnaar bepaald wordt. Pas nadat daar consensus over is kan een begin gemaakt worden met het echt spelen.
Gegeven de wincondities en einde-spelcondities, kun je ervan uit gaan dat daarop gespeeld wordt, oftewel mensen willen hun zetten daarop optimaliseren. Gedurende een spel is er dus geen discussie de wijze waarop je de winnaar bepaalt. Hooguit zou er discussie kunnen zijn over interpretatie van slecht doordachte condities, of een kwestie van verkeerd gelezen of verkeerd uitgelegd.
Bij het ontwerpen van een spel, ja, heb je meerdere wincondities in je hoofd en die ga je met prototypen aflopen en kijken welke bevredigend zijn, kingmaker risico hebben, runaway leader, point salad, gang-up-on-the-leader etc. Maar dan heeft het nog geen stadium van speelbaarheid bereikt. Dus doet het niet ter zake.
Tenslotte kun je grote hopen spellen affikken omdat ze in jouw ogen onvoldoende aan goed gedefinieerde wincondities voldoen, of verkopen, en dat is helemaal prima.
Er is dus geen "Wie heeft er gewonnen?" issue.